Kraj: polska Województwo: śląskie Powiat: lubliniecki Gmina: boronów Miejscowość: boronów
herb

boronów

O Miejscowości

   Boronów położony jest w północno-zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie lublinieckim, w odległości ok. 20 km na południowy zachód od Częstochowy. Od miasta wojewódzkiego -  Katowic -  oddalony jest ok. 60 km na północ. Nazwa wsi wywodzi się, zależnie od autorów, od brony, czego świadectwem jest herb miejscowości, od borów lub też od nazwisk Boroń - dawniej częściej spotykanego na terenie miejscowości albo Boronowski, jak nazywał się jeden z właścicieli miejscowości. W kronikach często nazwa miejscowości pisana jest w odmienny sposób: Borunow, Boronow, Bornów. Nazwa Bornów nadal jest popularna wśród mieszkańców. 
    Boronów dzieli się na trzy główne dzielnice: Piasek, Zamoście-Hajduki oraz Siodłoki. Po lewej stronie Liswarty znajdują się Siodłoki, między Liswartą a Leńcą, znajdują się dzielnica Hajduki oraz Zamoście i Smolny Piec, natomiast na prawym brzegu Leńcy u jej ujścia do Liswarty znajduje się dzielnica Piasek oraz Suszarnia. Główną rzeką gminy jest Liswarta należąca do zlewni Warty. Przepływa ona na całej długości przez środkową część gminy, obierając kierunek z południowego wschodu na północny zachód. Na terenie gminy ma kilka dopływów, z których największym jest Leńca. W dolinie rzeki i jej dopływów występują liczne miejsca po stawach w postaci zagłębień i reliktów grobli czołowych, niejednokrotnie znacznych rozmiarów. Stawy - obecnie hodowlane, zachowały się w rejonie przysiółka Doły oraz w lesie w północno - zachodniej części gminy. Niewielka część obszaru - kompleks leśny w południowo - zachodniej części gminy należy do zlewni Małej Panwi, poprzez dopływ Leśnicy - potok boronowski. 
    W miejscowości znajduje się Zespół Placówek Oświatowych w ramach którego funkcjonują: szkoła podstawowa, gimnazjum oraz przedszkole. W Boronowie działa Gminny Ośrodek Kultury, posiadający salę widowiskową, a także dysponujący w plenerze sceną, na której odbywają się koncerty oraz biesiady piwne. W Boronowie działa również klub sportowy Jedność Boronów. Przez Boronów przebiega linia kolejowa, będąca częścią magistrali węglowej. Bezpośrednio z miejscowości odchodzą pociągi do: Tarnowskich Gór, Katowic, Herb Nowych i Herb Starych, Wielunia Dąbrowy. W Boronowie znajdują się także dwa przystanki PKS. Na  terenie miejscowości znajduje się 19 obiektów zabytkowych, z których na uwagę zasługuje Kościół MB Różańcowej położony na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego - zabytek klasy "0".

Boronów
•   powierzchnia - 31 km²
•   wójt – Rufin Majchrzyk

Herb sołectwa Boronów

  Pierwsza wzmianka, w której pojawia się nazwa Boronów, pochodzi z 1341 r., z dokumentu Kazimierza Wielkiego dotyczącego regulacji obszaru granicznego. Nazwa wsi wywodzi się, od borów lub też od nazwisk Broń albo Boronowski, dawniej częściej spotykanego na terenie miejscowości. Nazwa Bornów nadal jest popularna wśród mieszkańców. Pieczęć z godłem używana była od XVII wieku. Herb utworzony od nazwy miejscowości. Na błękitnym polu tarczy herbowej, złote brony.

Urząd Gminy w Boronowie ul. Dolna 2

KOŚCIOŁY:
1. Parafia Rzymsko-Katolicka w Boronowie przy ul. Wolności 1

SZKOŁY:
1. Zespół Placówek Oświatowych im. Unii Europejskiej w Boronowie przy ul. Poznańskiej 2 (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum)

PRZEDSZKOLA:
1. Przedszkole w Boronowie przy ul. Poznańskiej 2

KULTURA:
1. Gminny Ośrodek Kultury w Boronowie przy ul. Poznańskiej 1
2. Gminna Biblioteka Publiczna w Boronowie przy ul. Poznańskiej 1

RESTAURACJE:
1. "Restauracja nad Liswartą" w Boronowie przy ul. Wojska Polskiego 1
2. "Pizzeria Pod Dębami" w Boronowie przy ul. 3 Maja 4

OŚRODKI ZDROWIA:
1. NZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej w Boronowie przy ul. Nowej 1a

APTEKI:
1. Apteka w Boronowie przy ul. Poznańskiej 1

BANKI:
1. Bank Spółdzielczy w Boronowie przy ul. Wolności 18

STRAŻ POŻARNA:
1. Ochotnicza Straż Pożarna w Boronowie przy ul. Poznańska 1


Źródła:
2. Jerzy Parys, Herbarz Ziemi Lublinieckiej, Pawonków 2012

Historia

    Boronów jest jedną z najstarszych miejscowości śląskich. Jego długie i ciekawe dzieje rozpoczęły się już w czasach przedhistorycznych. Odkryte na jego obszarze najstarsze ślady działalności ludzkiej sięgają środkowego okresu epoki kamiennej, a początków stałego osadnictwa na tym terenie należy upatrywać już u schyłku młodszego okresu epoki kamiennej. Już w okresie kultury łużyckiej, tj. w VIII - V wieku przed Chr., znajdowała się w tym miejscu dość rozległa osada ludzka. Pierwsza wzmianka, w której pojawia się nazwa Boronów, pochodzi z 1341 r. z dokumentu Kazimierza Wielkiego dotyczącego regulacji obszaru granicznego. Dzięki tej wzmiance wiadomo, iż miejscowość wówczas należała do księstwa opolsko-strzeleckiego. Badania archeologiczne prowadzone były w Boronowie na przełomie lat 20. i 30. XX w. przez Józefa Kostrzewskiego, Konrada Jażdżewskiego i Włodzimierza Antoniewicza. W roku 1928 odkryto proste narzędzia kamienne z młodszej epoki kamiennej w okolicach dzisiejszej dzielnicy Piasek, natomiast wcześniej w 1925 r. w okolicach dzielnicy Smolny Piec odkryte zostały szczątki cmentarza z grobami ciałopalnymi i szkieletowymi wraz z przedmiotami takimi jak: bransoleta, naramiennik czy zausznice oraz naczyniami: m.in. misy i czerpaki.
    W 1358 r. rycerz Marbot stał się z nadania księcia opolskiego Alberta, właścicielem miejscowości. Do 1532 r. Boronów znajdował się w rękach Piastów opolskich. Na początku XVII w. wieś należała do rodu Dzierżanowskich. W 1611r. postawiony został w Boronowie drewniany kościół wówczas pw. św. Andrzeja. Fundatorem był hrabia Aleksander Edward Dzierżanowski. Kościół obecnie należy do zabytków klasy "0". W roku 1638 hrabia Dzierżanowski ufundował dzwon dla kościoła, który do dziś wisi w kościelnej dzwonnicy. W 1718 przy kościele powstała kuracja (podparafia). Sama budowla kościoła powstała na planie krzyża greckiego i był to pierwszy tego typu kościół na Górnym Śląsku. Co najmniej od 1717 r. w Boronowie, najprawdopodobniej przy kuracji, działała szkoła. W 1742 r. Boronów przeszedł pod panowanie pruskie. Od roku 1774 na terenie miejscowości powstawały kolonie Dębowa Góra, Zumpy oraz Niwy, w których osadzała się ludność głównie niemieckojęzyczna. Boronów, wraz z Koszęcinem i Tworogiem był własnością rodu książęcego Hohenlohe. 
    W XIX w. nastąpiło uprzemysłowienie wioski oraz znaczny przyrost liczby mieszkańców. W tym czasie na terenie miejscowości w kopalniach rud żelaza i kuźniach pracowało ponad 100 osób. Mimo, iż na terenie miejscowości w XIX w. rozwijał się przemysł, miała ona nadal głównie rolniczy charakter, a po zniesieniu w Prusach pańszczyzny rozwijać zaczął się także folwark zatrudniający chłopów do pracy najemnej. Pod koniec wieku, ze względu na upadek kuźni i kopalni rud żelaza, folwark jeszcze bardziej się rozwinął dając zatrudnienie bezrolnej ludności. Poza przemysłem ciężkim i rolnictwem w tym czasie rozwijał się też przemysł przetwórczy, miejscowość posiadała gorzelnię, dwa browary, tartak i trzy młyny wodne. 
    Na początku XX w. ówczesny właściciel Boronowa, Karl Gottfried zu Hohenlohe-Ingelfingen, zamknął kopalnie i działające fryszerki. W tym samym czasie w niektórych partiach lasu otaczających miejscowość wprowadził on nieznane dotąd na tych terenach gatunki zwierząt, m.in. daniele. W okolicach Dębowej Góry hodowane były dziki, specjalnie dla urządzanych przez księcia polowań.
    W tym okresie funkcjonowały już dwie szkoły, jedna w centrum miejscowości, druga w Grojcu. Po I wojnie światowej w wyniku powstań śląskich Boronów wraz z innymi miejscowościami ziemi lublinieckiej włączony został do państwa polskiego. W latach 1926-1927 przez miejscowość przeciągnięty został odcinek linii kolejowej z Kalet do Herb Nowych oraz postawiony został dworzec kolejowy. Po II wojnie światowej skolektywizowano prywatne majątki, folwark został rozparcelowany, a w 1951 r. utworzona została na jego miejscu Spółdzielnia Produkcyjna "Jedność". Tartak i inne czynne jeszcze warsztaty rzemieślnicze były sukcesywnie likwidowane. W roku 1959 oddana została do użytku nowo wybudowana Szkoła Podstawowa. Trzy lata później na terenie miejscowości powstał skład paliw CPN, który obecnie pod nazwą Naftobazy zaopatruje stacje benzynowe w województwie śląskim, opolskim i świętokrzyskim. Dzięki dogodnemu połączeniu komunikacyjnemu mieszkańcy miejscowości coraz liczniej w tym czasie byli zatrudniani w kopalniach. W 1973 r. w wyniku reformy administracyjnej gromada Boronów przyłączona została do gminy Herby. W okresie przynależności do gminy Herby, miejscowość miała charakter sołectwa. Po 1989 r. w wyniku prywatyzacji większość pracowników Spółdzielni Produkcyjnej "Jedność" straciła pracę. W 1993 r. Boronów odzyskał status siedziby gminy wiejskiej. W latach 90. XX w. w Boronowie oddano do użytku sieć telefoniczną oraz rozpoczęto budowę kanalizacji. Od 1999 r. działa oczyszczalnia ścieków. W roku 1998 Boronów włączony został w obszar  Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą.


Źródła:
1. Załącznikdo uchwały Nr 93/XLVI/2010 Rady Gminy w Boronowie z dnia 26 października 2010r.
2. www.ug.boronow.pl

Przyroda

    Gmina Boronów położona jest na obszarze Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą. Na terenie gminy znajduje się Rezerwat przyrody Rajchowa Góra, a także duża ilość pomników przyrody. W większości przypadków są to dęby, ale również buki, lipy i inne gatunki drzew. W części zachodniej znajdują się dwa średniej wielkości stawy rybne, gdzie można spotkać łabędzia niemego, kaczkę krzyżówkę. W części wschodniej nad rzeką Leńcą znaleźć można w kilku miejscach żeremia oraz tamy postawione przez bobry. Utworzony w 1959 r. rezerwat Rajchowa Góra objął przede wszystkim zbiorowisko roślinne określane jako bór mieszany świeży. Ten typ skupiska leśnego jest dość często spotykany - zajmuje prawie jedną piątą całkowitej leśnej powierzchni Polski. Skład drzewostanu objętego dziś rezerwatem uległ w ciągu wieków pewnym przekształceniom. O ile w rosnącym tu pierwotnie borze mieszanym świeżym dąb bezszypułkowy był gatunkiem dominującym, to na skutek gospodarki leśnej ustąpił on miejsca sośnie, sadzonej przez człowieka. Obecnie dęby bezszypułkowe są tu więc mniej liczne niż sosny. Oprócz tych gatunków drzew występują tutaj dąb szypułkowy oraz buk zwyczajny, zaś w mniejszej ilości także świerk oraz inne gatunki. Ze zwierząt warto wymienić przedstawicieli ptactwa: dzięcioła zielonego oraz myszołowa zwyczajnego. Nazwa rezerwatu pochodzić ma od nazwiska Rajch. Tak właśnie, według miejscowych podań, nazywał się żyjący tu niegdyś pustelnik, szukający w lasach miejsca na skupienie i modlitwę. Rezerwat wraz z okolicami oraz sama miejscowość Boronów w 1998 r. znalazły się w obszarze tworzonego wówczas Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą. Wspomnieć warto również, że poza samym rezerwatem, na terenie Boronowa oraz w okolicznych lasach znajduje się kilkanaście okazałych pomników przyrody - przeważnie dębów, lip i buków.


Źródła:
1. www.orlegniazda.pl
2. www.wikipedia.org